Èirigh Tonn air Uisge Balbh

by Sheena Amos

Bha e a’ tachairt anns an 16, a’ dol suas bhon Talla Usher gu Oxgangs anmoch air an fheasgar. Aig an àm seo, dh’fhuirich mi air Rathad Lodainn, ach bhithinn a’ dol gu taigh m’ antaidh gach Didòmhnaich gu dìnnear. Bha e fliuch agus dorcha a-muigh, ach taobh a-staigh a’ bhuis, bha e a’ faireachdainn coltach ri amar-snàimh, smùid ag èirigh bho bhrògan aitidh agus sgàilean-uisge. Dh’fhairich mi an-còmhnaidh beagan mì-shocair anns a’ bhaile mhòr seo ach air a’ bhus, cha robh duine sam bith a’ faighneachd dhìom càit an robh mi a’ dol no dè bha mi a’ dèanamh. B’ urrainn dhomh an saoghal a choimhead, ach cha b’ urrainn dha-san m’ fhaicinn-sa.

Mhothaich mi fuaimean air an robh mi eòlach air mo chùlaibh. Dìreach facal no dhà aig an toiseach, ach nuair a ghleus mi a-steach, bha e furasta na guthan a thogail a-mach bho na fuaimean eile den bhus. Thionndaidh mi mo cheann beagan gus an cluinntinn na b’ fheàrr.

“Och, yeah, ceart gu leòr. Dìreach trang mar as àbhaist, ach chaidh mi a-mach do lòn le Sophie agus bha sin snog.”

Thionndaidh mi beagan a’ bharrachd, agus chunnaic mi lànan òg air mo chùlaibh. Fairichidh mi an-còmhnaidh sona nuair a chluinneas mi a’ Ghàidhlig, mar chur m’ aodaich-oidhche bhlàith orm, às dèidh a bhith a-muigh san uisge. Pìos beag ro-eòlas am measg muir a’ choimheachais.

Choimhead mi a-mach air an uinneig le snodha-gàire beag, oir bha mi a-nis nam phàirt den choimhearsnachd os ìosal air a’ bhus, an àite a bhith gu tur nam aonar. Car tiotaibh, bha mi air a’ bhus còmhla ri mo sheanmhair, a’ coimhead a-mach air sgoth-sheòlaidh a’ tighinn thairis na Maoile. B’ e latha garbh a bh’ ann, agus chunnaic sinn i air tonnan luasgach, cathadh-mara ceithir timcheall oirre.

“Cha bu chòir dhì a’ bhith air muir an-diugh,” thuirt mo sheanmhair.

“Thèid a dochair”.

Choimhead mi fear air an sgoth-sheòlaidh, a’ riofadh an seòil, ga dhèanamh na bu lugha agus na bu lugha, gus nach robh e na bu motha na sgiath ealaidh. Le sin, chaidh an sgoth na bu shèimhe tron mhuir fhiadhaich, agus bha fiamh orm ron duine eòlach, cheannasach.

“O Riochd, a nighinn, tha fios aige ciamar a làimhsicheas e i!” arsa mo sheanmhair.

“Bidh mise agus na nigheanan a’ dol a-mach a-nochd,” thuirt an nighean.

“Huh,” ghnòst e.

“Chan eil mi a’ smaoineachadh gum bi.”

“Ach, a Sheumais, thuirt mi riutha gum bi mi ann! Dè chanas mi a-nis?”

“Chan eil diù a’ mhuncaidh dè chanas tu, cha bhi thu a’ dol ann. Cha ghiùlain mi leat a’ tighinn a-steach air mhisg – ’s e galla mhaslach a th’ annad.”

Rinn mi casad beag an àite rudeigin na b’ fhollaisiche, agus ghluais mi beagan anns an t-suidhiche agam. An do mhothaich duine sam bith eile? Bha cluaisichean-fòin aig an duine ri mo thaobh, agus chuala mi na fuaimean àrda, caola de na guthan anns a’ cheòl. Bha a chasan cruinn, agus nuair a bhiodh am bus a’ gluasad, bhiodh iad uaireannan a’ bualadh nam chois fhèin. Bu neònach a bhith cho faisg ri chèile ach air saoghalan diofraichte. Air an taobh eile den bhus bha dithis nigheanan òga a’ cabadaich, gun fhor air a’ chòmhradh a bha cho tarraingeach dhomh. Co-dhiù, ’s dòcha nach biodh iad gan tuigsinn. Ach, gu cinnteach bhiodh cuideigin a’ mothachadh tòna a ghutha, cho cruaidh agus guineach.

“A bheil thu ag iarraidh Netflix a choimhead a-nochd, ma-thà? Thuirt Sophie gun robh rudeigin math ann mu dheidhinn…”

“Èist do bheul.”

Cha robh sin ceart. Cha robh sin ceart idir. Bha mi a’ dol a ràdh rudeigin. Bha feum aice air taic agus b’ e feimineach a bh’ annam, nach b’ e? ‘Canaidh mi “A bheil thu ceart gu leòr?”’ smaoinich mi. ‘Chan eil sin ro dhoirbh. Ach ’s dòcha gun canadh ise “Tha” agus às dèidh sin, dè?’ Bhiodh e cunnartach, ma dh’fhaoidte, rudeigin a chantainn; am biodh na daoine eile gam chuideachadh? Cha bhiodh, smaoinich mi. Feumaidh mi rudeigin a dhèanamh, oir cha bu chòir dha bruidhinn rithe mar sin.

Shiop mi mo chòta suas agus fhuair mi mo bhaga.

“‘Scuse me”, thuirt mi ris an duine ri mo thaobh, agus dhinn mi seachad.

Bha an dithis nan suidhe faisg air a’ chùl agus dh’fhairich mi rùisgte, a’ coiseachd tron bhus. Bhiodh daoine a’ faighneachd dhìom carson a choisich mi suas an trannsa an àite sìos chun an dorais. Ghlac mi a sùil agus smaoinich mi gun rachainn air ais dhan t-suidhiche agam, ach bha e ro anmoch a-nis. Nuair a bha mi na b’ fhaisge, bha iongnadh orm cho tarraingeach ’s a bha an dithis. Bha esan àrd, caol, le aodann gilbichte agus neo-strìochdail, agus bha e air a sgàileadh le cho fada ’s a bha a chasan. Ri a thaobh, bha ise brèagha le sùilean mòra, dorcha, agus bha i air a sgeadachadh mar mhodail. Chluich i le a h-ìnean brèige, fhathast a’ coimhead sìos.

“A bheil thu ceart gu leòr?”

Choimhead mi gu ceart oirre, a’ feuchainn ri leigeil seachad a shùilean geura orm. Choimhead i suas gu slaodach, ’s docha a’ mothachadh a’ chànain neo ’s docha a’ lorg adhbhar a bhith a’ smaoineachadh mu dheidhinn na freagairt.

“Ehmmm…” ars ise, a-nis a’ coimhead air an duine ri a taobh.

’S docha nach e ach diog neo dhà a bh’ ann, ach bha e a’ faireachdainn mar uairean, a’ feitheamh air freagairt. Bha mi air a’ briseadh riaghalt a’ bhaile gun a bhith bruidhinn ri srainnsearan agus cha robh spùt agam dè dh’fhaodadh tachairt. Bha mi a’ bàthadh. Bha a h-uile atam nam bhodhaig a’ cur ìmpidh oirre grèim fhaighinn air a’ cheist agam. Gus mo shàbhaladh.

“Chan eil, chan eil mi ceart gu leòr, gu fìor,” thuirt i. 

Leig mi a-mach m’ anail.

“A bheil thu ag iarraidh tighinn airson cupa cofaidh?” ars mise.

“Tha stad ann a’ sheo.”

“Tha, bhiodh sin math, taing,” thuirt ise.

Chruinnich i a rudan agus choisich sinn sìos an trannsa ri chèile. Dh’fhairich mi mar threun Oilimpigeach – làidir, buadhalach. Dh’fhan am fear na shuidhe leis a bheul fosgailte, ìsleachadh. Ach, cha do thachair sin.

Shiop mi mo chòta suas agus fhuair mi mo bhaga.

“‘Scuse me,” thuirt mi ris an duine ri mo thaobh, agus dhinn mi seachad. Bha mi dall ’s bodhar ris a h-uile rud, ach a-mhàin ris an dithis aig cùl a’ bhus. Nach b’ e sin an cothrom air an robh mi a’ feitheamh? Airson sealltainn gun robh mise cudromach, làidir, nach robh mi dìreach nam neach-turais nam bheatha fhèin. Shìn mi suas an trannsa, coma de na daoine a bha a’ coimhead orm. Ann an diog, bha mi air beulaibh na dithis, a’ coimhead calg-dìreach na shùilean dorcha.

“Chan urrainn dhut bruidhinn rithe mar sin,” thuirt mi, mo ghuth àrd ach beagan air chrith.

“Chan eil sin ceart. Leig leatha.”

Choimhead e suas, agus bha beagan iongnaidh air aig an toiseach, ach bhruidhinn e rium gu cruaidh.

“Bruidhnidh mi mar a thogras mi,” thuirt esan, gu leisgeach.

“Cò tha thu a’ smaoineachadh a th’ annad, a’ tighinn thugam mar seo. Taigh na galla leat.”

Choimhead mi timcheall a’ bhus, a’ feuchainn sùilean cuid eile a lorg.  Bha mi a’ bàthadh, gu balbhach. Bha an dithis nighean fhathast a’ cabadaich, agus bha am fear leis na cluaisichean-fòin a’ seasamh a dhol far a’ bhus. Carson nach robh daoine eile mo mhothachadh?

“Seall,” thuirt mi, a-nis a’ bruidhinn ris a’ bhoireannach.

“A bheil thu ceart gu leòr? A bheil thu ag iarraidh tighinn leam airson...”

“Leig leatha agus taigh na galla leat!” thuirt e, guth na b’ àirde, ag èiridh bho a shuidhiche, aodann gu math faisg rium.

Choimhead mi timcheall a-rithist. Bha nighean faisg air beulaibh a’ bhus. Thog i a ceann, agus ghlac mi a sùil. Fad diog, smaoinich mi gun deach tuigse eadarainn, ach thionndaidh i air ais.

“Duilich, seall, bha mi dìreach ag iarraidh...”

Às dèidh sin, bualadh agus dorchadas. Bha mo cheann gu sgàineadh. Ach, cha do thachair sin na bu mhotha.

Shiop mi mo chòta suas agus fhuair mi mo bhaga, oir bha sinn a-nis faisg air an stad agam. Bha am bus falamh ach a-mhàin mi fhèin, an dithis nighean air an taobh eile, agus an dithis aig cùl a’ bhus. Smaoinich mi gun robh, gu cinnteach, càraidean aig an nighinn sin, agus gum biodh iadsan ga cuideachadh. ’S docha gun robh rudeigin eile a’ dol air adhart, rudeigin ris nach robh mi an dùil. Canaidh daoine an-còmhnaidh, ‘Chan eil fios agad dè tha dol air adhart ann am beatha dhaoine eile.’

Cò mise a chantainn gun robh am fear sin às a rian? Aig a’ cheann thall, nam biodh rudan ro dhona, bhiodh i ga fhàgail. Gun teagamh. Choimhead mi air ais aon uair mu dheireadh. Bha esan a’ coimhead a-mach air an uinneig agus bha ise a’ cluich le a h-ìnean brèige, sàmhach eatarra. Phut mi am putan-stad agus chuala mi seirm, mar phuing-stad. Air a shocair, stad am bus le osna.